De legaten van Van Swinderen en Tuttel

Eens in de zoveel tijd gebeurt het. Een rijke Steenwijker laat (een deel van) zijn geld na aan behoeftige stadsgenoten. Twee ervan herinneren we ons nog steeds omdat naar allebei een straat vernoemd is. Harmen van Swinderen en Hillebrand Tuttel.

Van Swinderen

Kanunnik Van Swinderen stierf waarschijnlijk in 1560. Hij liet twee huizen na (bij de Kleine Kerk) en verschillende jaarlijkse rentes. Aanvankelijk was het zijn doel financiële steun te bieden aan zijn eigen verarmde familieleden, maar ook andere burgers mochten meeprofiteren. In de huizen die hij naliet mochten acht arme burgers gratis wonen en ze ontvingen een uitkering. Het moesten wel bejaarde, deugdzame geboren Steenwijkers zijn, die dagelijks God zouden danken voor de welvaart die hen ten deel was gevallen. Van Swinderen had de schepenen van de stad tot 'overste patronen' van zijn stichting gemaakt. Het legaat werd door hen niet alleen gebruikt om de burgers in de huizen van Van Swinderen te onderhouden, maar ook om de vroedvrouwen van de stad te betalen en het onderhoud van de in 1627 gestichte school te financieren.

Nog lange tijd mochten burgers zich bij de gemeente opgeven voor een deel van het geldbedrag. Pas in 1979 waren er geen gegadigden meer en besloot de gemeenteraad ermee te stoppen. De burgers van Steenwijk hebben zo meer dan vier eeuwen kunnen profiteren van de nalatenschap van Van Swinderen. Het Swindermannegien boven het poortje dat toegang gaf tot de inmiddels afgebroken huizen en de naar hem genoemde straat herinneren nog aan hem.

Het poortje van Van Swinderen

Tuttel

De advocaat, diaken en latere stadssecretaris Hillebrand Tuttel liet in 1774 40.000 gulden na in een 'eeuwigdurend legaat'. Het was bedoeld voor 'oude bouwlieden, boeren en voerlieden', geboren grootburgers van Steenwijk. Zij kregen ieder een deel van de rente van het bedrag, dat uitbetaald werd op de geboortedag van Tuttel (8 juli) en met de kerst. Tuttel wilde graag dat zijn broers Meinard en Arend het legaat zouden beheren onder toezicht van het stadsbestuur. Het legaat bestaat nog steeds en wordt nu beheerd door de diaconie van de Protestantse Gemeente Steenwijk.

De rekeningen en uitgaven over 1804 van het Tuttelfonds zijn gelukkig nog steeds in het archief aanwezig en te bekijken. Ze zijn te vinden zoals ze oorspronkelijk werden bewaard: opgevouwen en voorzien van een strik, opgeborgen in een leeg sigarenkistje. 

De rekeningen en uitgaven over 1804 van het Tuttelfonds